socjoterapia ozn

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Nie powinien przyjmować ataków na siebiew�sposób obronny, a�wręcz przeciwnie, powinien zachęcaćdo konfrontacji ze sobą i�pomagać uczestnikom w�analizo-waniu tego, co się dzieje.Jego kwalifikacje powinny pozwolićna przewidzenie tego rodzaju sytuacji i�uznanie ich za nor-malny element procesu grupowego.Faza ta pojawia się zwy-kle jako swoisty kryzys w�pracy grupy, gdzieś między 4�a�6spotkaniem, i�jej zwiastunem bywa silnie wyrażona przezkogoś indywidualność, pogląd, opinia lub sprzeciw.W�pra-cy w�tej fazie należy skupiać się głównie na gestaltowskichinterakcjach tu i�teraz istniejących w�grupie.Stadium tomoże zaistnieć tylko dlatego, że pojawił się konsolidującyetap wcześniejszy.W�przeciwnym razie grupa może się roz-paść wskutek powstałych sprzeczności oraz negatywnychemocji.Obie te fazy stanowią niezbędną podstawę do dal-81Nazywana też fazą konfrontacji i�eksploracji różnic lub fazą konfliktui�buntu.114S o c j o t e r a p i a w s z k o l eszego efektywnego uczenia się umiejętności interpersonal-nych np.pozbawionych agresji zdolności konfrontacyjnych.Role grupowe ulegają przeformułowaniu na bardziej kon-struktywne, a�pod koniec tego etapu zostaje ustalona pozy-cja terapeuty i�poszczególnych uczestników, antagonizmyi�konflikty wyciszają się, natomiast powstaje poczucie oso-bistego bezpieczeństwa i�wzajemnego zaufania oraz bardzoznacząco wzrasta spójność grupy.III.FAZA WSP�APRACY82Jest to najbardziej zaawansowane stadium rozwoju gru-py.Pojawia się otwarte mówienie o�uczuciach, motywacjachi�działaniach oraz intensywne uczenie się nowych zachowańnp.aktywnego słuchania, asertywności, umiejętności zawie-rania koniecznego kompromisu czy wystawianie się na nie-niszczącą nikogo konfrontację, podejmowania zobowiązańi�brania za nie odpowiedzialności itd.Terapeuta może bar-dziej niż w�fazach wcześniejszych koncentrować się na prob-lemach poszczególnych uczestników, dopuszczać większąintymność wyznań poszczególnych osób, wzbogacać swoi-mi interwencjami wartość informacji zwrotnych i�kształto-wać rodzaje interakcji, które umożliwiają ćwiczenie nowychzachowań, zmianę struktur poznawczych i�odreagowanieemocjonalne.Najkorzystniejsze uczenie się następuje wów-czas, gdy uczestnikom udaje się uogólniać doświadczeniakorzystając z�interakcji ujawniających się podczas sesji gru-82Albo: pogłębionej eksploracji problemów na poziomie indywidualnymi�grupowym lub współdziałania i�spójności, czy faza celowej i�świado-mej aktywności.115J a r o s ł a w J a g i e ł apowych, np. U Marcina denerwuje mnie to samo, co u�mo-jego jednego kolegi z�klasy obaj występują z�pozycji by-cia mądrzejszymi, a�ja wtedy czuję się gorszy i�zaczynamsię denerwować.Terapeuta wypowiadając się powinienbyć konkretny i�praktyczny, a�nie teoretyczny i�ogólnikowy.Może pozwolić sobie na pewne interpretacje, ale w�sposóbumiejętny i�hipotetyczny.Jednak ta najbardziej owocna fazapracy kiedyś się kończy, gdyż daje o�sobie znać moment fi-nalizacji spotkań.IV.FAZA KOCCOWA83W zrozumiały sposób zakończenie spotkań dostarczaczęsto uczestnikom powodów do odczuwania smutku, nie-pewności, niepokoju, a�nawet rozczarowania efektami terapii nie tak to sobie wyobrażali.Inni pragną niejako zatrzymaćczas lub zaprzeczać rzeczywistości będziemy się nadalspotykać.Terapeuta musi umieć rozpoznać i�pomóc ujaw-nić uczucia związane z�zakończeniem terapii.Niewłaściweprzepracowanie tej fazy może pozostawić niesmak i�rozgo-ryczenie oraz poczucie opuszczenia.Dlatego konieczne jestpodjęcie tematu straty, żalu, rozstania itp.W�grupie socjote-rapeutycznej można np.zaproponować dzielenie się swoimidoświadczeniami pod hasłem: każdy opowie o�swojej stra-cie w�życiu.Jest to tzw.model pracy nad żalem, uwzględ-niający złość z�powodu nieuchronności straty, którą wszyscyprzeżywamy.Wykorzystuje się czasem rytuał, w�którymuczestnicy mogą wyrazić swoje uczucia, np.kłębek włóczki,83Też: kończenie psychoterapii grupowej.116S o c j o t e r a p i a w s z k o l ektóry przechodzi przez wszystkie ręce tworząc zawiły wzór;w�końcowym etapie wszyscy zrzucają z�rąk przędzę symbo-lizując w�ten sposób zerwane więzi; niektórzy zabierają ka-wałki wełny jako talizmany, które mają dowodzić, czego sięnauczyli.Socjoterapeuta musi otoczyć szczególną uwagąi�obserwować osoby, którym najbardziej doskwiera rozsta-nie z�grupą.Czasem ten właśnie etap bywa dla niektórychważnym głębokim doświadczeniem.Dopiero wiedza na te-mat procesu grupowego pozwala w�pełni zrozumieć zmien-ność ról uczestników zajęć, normy funkcjonujące w�grupie,ale przede wszystkim celowość i�sensowność poszczegól-nych działań własnych.O czym zatem socjoterapeuta powinien pamiętać w�każ-dej z�wyróżnionych faz?W fazie orientacji:" Zajęcia musza być atrakcyjne muszą sprawiaćuczestnikom przyjemność i�być interesujące.Dladzieci młodszych atrakcyjna jest zabawa, dla mło-dzieży spotkania z�rówieśnikami i�rozmowa o�swo-ich przeżyciach." Warto, aby kilka pierwszych spotkań było szczegól-nie atrakcyjnych, ale niech nie zabraknie pomysłówtakże na następne." Początek zajęć w�fazie rozgrzewki powinien skła-dać się z�prostych ćwiczeń, które stopniowo anga-żują uczestników.Prowadzący powinien możliwieszybko poznać mocne i�słabe strony uczestników,będzie wtedy wiedział, które zajęcia mogą nie byćatrakcyjne dla poszczególnych grup.117J a r o s ł a w J a g i e ł a" Każde zajęcia powinny zawierać stały element: ry-tuał lub krótką zabawę, czy piosenkę." Najlepiej jeśli kolejność ćwiczeń jest naprzemienna,np.spokojne bardzo intensywne spokojne." Warto stworzyć awaryjną sieć powiadomieńw�wyjątkowej sytuacji, gdy zajęcia nie mogą się od-być i�posiadać numery telefonów uczestników orazich rodziców." Należy pamiętać, że zajęcia mogą się nie odbyć tyl-ko z�bardzo wyjątkowego powodu." Uczestnik niemogący przyjść na kolejne zajęcia po-wiadamia wcześniej całą grupę i�prowadzącego.W fazie różnicowania:" Warto pamiętać, że przyjdzie nieuchronny kry-zys (np.walka o�władzę w�grupie, bojkot częściuczestników, zwrócenie się przeciw prowadzące-mu itp.)." Nie należy unikać narastającego konfliktu i�omówićto, co dzieje się w�grupie." Planując zajęcia sensownie jest mieć jakieś rozwią-zania alternatywne, gdy wypadnie coś niespodzie-wanego, nieprzewidzianego lub zaskakującego." Socjoterapeuta tylko wyjątkowo może spotykać sięoddzielnie z�którymś z�uczestników." Socjoterapeuta powinien być blisko swoich pod-opiecznych, co oznacza, że powinien unikać belfer-skiego dystansu, z�drugiej jednak strony nie możenadmiernie bratać się z�uczestnikami, gdyż stracikontrolę nad grupą.118S o c j o t e r a p i a w s z k o l e" Dobrze jest ograniczać tych uczestników, którzybędą chcieli wysunąć się na czoło grupy i�przejmo-wać nad nią kontrolę za pomocą agresji fizycznej(bójki) i�werbalnej (przezwiska, wyśmiewanie in-nych) lub w�inny manipulacyjny sposób [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Pokrewne