[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Co więcej, jest on uzna-Rozdział I.Charakter socjologii i historyczne warunki jej powstania 49wany za wartość.Poważni metodolodzy głoszą pogląd, że pluralizm metodologiczny[.] ma za sobą lepsze racje niż poglądy wywyższające jedne procedury i dane nad wszystkie inne.Zjawiska społeczne są zbyt złożone, by można je było zbadać jakąś jednąmetodą, mają zbyt wiele aspektów, by wszystkie je można było uchwycić [posługując siętylko jedną metodą].Pojedyncze procedury chwytają tylko wybrane aspekty złożonychzjawisk.Co więcej [.] każda procedura chwyta nie tylko zjawiska, które miała zmierzyć,ale także zjawiska irrelewantne [i] obciążona jest błędem [.] chęć rzetelnego poznanianakazuje [.] łączyć różne procedury i badać zjawiska za pomocą metod obciążonychróżnymi rodzajami błędu.Jeśli nasze hipotezy uzyskają poparcie w wielokrotnych i takzróżnicowanych pomiarach, to stopień ich konfirmacji będzie wyższy niż wtedy, gdyoprzemy się na jednym rodzaju badań" (Sułek 1990: 8).5.Socjologia jako dyscyplina użyteczna praktycznieZ powstaniem socjologii związana była nadzieja na uzyskanie naukowych podstawrozwiązywania praktycznych kwestii społecznych.Tak też zresztą widział zadania nowejnauki o społeczeństwie jej twórca, August Comte, i z taką myślą kreślił jej program.Drogę dalszego rozwoju socjologii wyznaczyły zarówno spekulacje teoretyków, jak idoświadczenia reformatorów zmierzających do łagodzenia bolesnych skutkówwspółczesnych im procesów uprzemysłowienia.Zainteresowanie rzeczywistościąspołeczną, wyrastające z dążeń reformatorskich i motywów filantropijnych, prowadziło dowynajdywania sposobów jej badania, co miało wpływ na kształtowanie się metodbadawczych socjologii jako nauki empirycznej.Przykładowo warto wymienić w tymkontekście Francuza Frederica Le Playa (1806-1882), z zawodu inżyniera górnika, którybadał życie rodzin robotników francuskich i na podstawie zebranych danych formułowałprogram reform.Innego przykładu dostarcza Anglik Charles Booth (1840-1916), któryzbadał i opisał życie i pracę ludności Londynu, a następnie wyniki swoich badańopublikował w kilkunastu tomach, chcąc dostarczyć parlamentowi danych faktograficznychpomocnych w jego działalności ustawodawczej i reformatorskiej (Jan Szczepański 1969).W Stanach Zjednoczonych początki socjologii w końcu XIX wieku miały ścisły związek zpotrzebami reform społecznych, a prace pierwszego wydziału socjologii zaczynały się odpodejmowania kwestii praktycznych (Kwaśniewski 2002).Powiązanie socjologii z problemami praktycznymi jest stałym elementem historii tejdyscypliny.Punktem wyjścia wielu koncepcji teoretycznych były zainteresowaniadoniosłymi w danym czasie problemami spo- 50 Część pierwsza.Prolegomenałecznymi.Powoduje to, że odróżnienie socjologii od społecznych nauk stosowanych",które to określenie występuje niekiedy jako nazwa wydziałów uniwersyteckich ikierunków studiów, jest nie tylko trudne, ale wręcz niemożliwe.Rozprawy w tomachmających w tytule społeczne nauki stosowane" często nie różnią się od tych, któreznajdujemy w książkach zawierających w tytule słowo socjologia".Przy próbach odróżnienia społecznych nauk stosowanych od socjologii wskazuje się,że w tych pierwszych punktem wyjścia rozważań i badań są kwestie praktyczne, a nieproblemy teoretyczne i potrzeby rozwoju teorii, oraz że podejmowane są one z myślą oodbiorcach spoza kręgów akademickich (Abercrombie, Hill, Turner 1994; Frysztacki 1996).Problem zastosowań praktycznych wiedzy socjologicznej zawsze był i jestprzedmiotem żywego zainteresowania socjologów.W końcu lat siedemdziesiątych XXwieku wyodrębniła się samodzielna dziedzina badań nad wykorzystywaniem sozologicznejwiedzy naukowej w różnych obszarach życia zbiorowego (Frieske 1990: X).Socjologia może przyczyniać się do rozwiązywania problemów społecznych dwojako,pełniąc rolę edukacyjną i instrumentalną.W pierwszym przypadku jest jednym ze zródełwiedzy przydatnej do likwidacji bolączek społecznych; w drugim służy bezpośredniąpomocą w znajdowaniu sposobów skutecznego rozwiązywania poszczególnych problemów.Pełniąc rolę instrumentalną, socjolodzy służą swoją profesjonalną wiedzą zazwyczajklientom pozaakademickim, którymi bywają różne agendy samorządowe i państwowezainteresowane skutecznością zamierzonej bądz realizowanej polityki społecznej(Kwaśniewski 2002).Relacja socjolog-klient przybierać może dwie odmienne postacie: technologiczną ikliniczną.W przypadku pierwszej socjolog przyjmuje przedstawiony mu problem jakodany i nie wnika w sensowność jego sformułowania ani powody zlecenia badań.Posługując się profesjonalną wiedzą, przedstawia środki realizacji określonych przezklienta celów oraz dające się przewidzieć skutki i koszty społeczne różnych rodzajówdziałań na rzecz ich osiągnięcia.W przypadku drugiej socjolog zwraca uwagę również nasamo sformułowanie problemu i ocenia je w świetle istniejącej wiedzy socjologicznej.Klient zgadza się na poddanie ocenie sformułowanego przez siebie celu orazproponowanego sposobu jego realizacji.Rezultatem może być nowe zdefiniowanieproblemu wyjściowego.Niezależnie od podejmowanych na zamówienie działań eksperckich socjolodzy często z własnej inicjatywy rozpoznają problemy społeczne, proponują sposoby ichrozwiązania i uczestniczą w ich realizacji (oczywiście, jeśli znajduje się ktoś takąrealizacją zainteresowany).Osobną, autonomiczną sferą badań społecznych realizowanych przez wyspecjalizowaneinstytucje pozaakademickie są badania opinii społecznej oraz rynku.Badania teprowadzone są bez nawiązywania do jakich-Rozdział I.Charakter socjologii i historyczne warunki jej powstania 51kolwiek teorii socjologicznych, natomiast z ogromnym naciskiem na technikę i metodologiębadań.Każdy błąd w rozpoznaniu rynku oraz przyjęcie strategii reklamowej opartej nanietrafnym ustaleniu motywów zakupu promowanych towarów oznacza straty finansowe.Stąd waga przywiązywana do procedur badawczych.Techniki sprawdzone w badaniach rynkowych bywają wykorzystywane w badaniachnaukowych, a powstałe na ich gruncie nowe pomysły zbierania i analizy danych mogąinspirować refleksję teoretyczną nad metodologią nauk społecznych.ROZDZIAA II Biologiczne podstawy życia społecznego zperspektywy biologii ewolucyjnej1.Ekologia, etologia i socjobiologia 552.Podstawowe problemy życia społecznego istot żywych 603 [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl milosnikstop.keep.pl
.Co więcej, jest on uzna-Rozdział I.Charakter socjologii i historyczne warunki jej powstania 49wany za wartość.Poważni metodolodzy głoszą pogląd, że pluralizm metodologiczny[.] ma za sobą lepsze racje niż poglądy wywyższające jedne procedury i dane nad wszystkie inne.Zjawiska społeczne są zbyt złożone, by można je było zbadać jakąś jednąmetodą, mają zbyt wiele aspektów, by wszystkie je można było uchwycić [posługując siętylko jedną metodą].Pojedyncze procedury chwytają tylko wybrane aspekty złożonychzjawisk.Co więcej [.] każda procedura chwyta nie tylko zjawiska, które miała zmierzyć,ale także zjawiska irrelewantne [i] obciążona jest błędem [.] chęć rzetelnego poznanianakazuje [.] łączyć różne procedury i badać zjawiska za pomocą metod obciążonychróżnymi rodzajami błędu.Jeśli nasze hipotezy uzyskają poparcie w wielokrotnych i takzróżnicowanych pomiarach, to stopień ich konfirmacji będzie wyższy niż wtedy, gdyoprzemy się na jednym rodzaju badań" (Sułek 1990: 8).5.Socjologia jako dyscyplina użyteczna praktycznieZ powstaniem socjologii związana była nadzieja na uzyskanie naukowych podstawrozwiązywania praktycznych kwestii społecznych.Tak też zresztą widział zadania nowejnauki o społeczeństwie jej twórca, August Comte, i z taką myślą kreślił jej program.Drogę dalszego rozwoju socjologii wyznaczyły zarówno spekulacje teoretyków, jak idoświadczenia reformatorów zmierzających do łagodzenia bolesnych skutkówwspółczesnych im procesów uprzemysłowienia.Zainteresowanie rzeczywistościąspołeczną, wyrastające z dążeń reformatorskich i motywów filantropijnych, prowadziło dowynajdywania sposobów jej badania, co miało wpływ na kształtowanie się metodbadawczych socjologii jako nauki empirycznej.Przykładowo warto wymienić w tymkontekście Francuza Frederica Le Playa (1806-1882), z zawodu inżyniera górnika, którybadał życie rodzin robotników francuskich i na podstawie zebranych danych formułowałprogram reform.Innego przykładu dostarcza Anglik Charles Booth (1840-1916), któryzbadał i opisał życie i pracę ludności Londynu, a następnie wyniki swoich badańopublikował w kilkunastu tomach, chcąc dostarczyć parlamentowi danych faktograficznychpomocnych w jego działalności ustawodawczej i reformatorskiej (Jan Szczepański 1969).W Stanach Zjednoczonych początki socjologii w końcu XIX wieku miały ścisły związek zpotrzebami reform społecznych, a prace pierwszego wydziału socjologii zaczynały się odpodejmowania kwestii praktycznych (Kwaśniewski 2002).Powiązanie socjologii z problemami praktycznymi jest stałym elementem historii tejdyscypliny.Punktem wyjścia wielu koncepcji teoretycznych były zainteresowaniadoniosłymi w danym czasie problemami spo- 50 Część pierwsza.Prolegomenałecznymi.Powoduje to, że odróżnienie socjologii od społecznych nauk stosowanych",które to określenie występuje niekiedy jako nazwa wydziałów uniwersyteckich ikierunków studiów, jest nie tylko trudne, ale wręcz niemożliwe.Rozprawy w tomachmających w tytule społeczne nauki stosowane" często nie różnią się od tych, któreznajdujemy w książkach zawierających w tytule słowo socjologia".Przy próbach odróżnienia społecznych nauk stosowanych od socjologii wskazuje się,że w tych pierwszych punktem wyjścia rozważań i badań są kwestie praktyczne, a nieproblemy teoretyczne i potrzeby rozwoju teorii, oraz że podejmowane są one z myślą oodbiorcach spoza kręgów akademickich (Abercrombie, Hill, Turner 1994; Frysztacki 1996).Problem zastosowań praktycznych wiedzy socjologicznej zawsze był i jestprzedmiotem żywego zainteresowania socjologów.W końcu lat siedemdziesiątych XXwieku wyodrębniła się samodzielna dziedzina badań nad wykorzystywaniem sozologicznejwiedzy naukowej w różnych obszarach życia zbiorowego (Frieske 1990: X).Socjologia może przyczyniać się do rozwiązywania problemów społecznych dwojako,pełniąc rolę edukacyjną i instrumentalną.W pierwszym przypadku jest jednym ze zródełwiedzy przydatnej do likwidacji bolączek społecznych; w drugim służy bezpośredniąpomocą w znajdowaniu sposobów skutecznego rozwiązywania poszczególnych problemów.Pełniąc rolę instrumentalną, socjolodzy służą swoją profesjonalną wiedzą zazwyczajklientom pozaakademickim, którymi bywają różne agendy samorządowe i państwowezainteresowane skutecznością zamierzonej bądz realizowanej polityki społecznej(Kwaśniewski 2002).Relacja socjolog-klient przybierać może dwie odmienne postacie: technologiczną ikliniczną.W przypadku pierwszej socjolog przyjmuje przedstawiony mu problem jakodany i nie wnika w sensowność jego sformułowania ani powody zlecenia badań.Posługując się profesjonalną wiedzą, przedstawia środki realizacji określonych przezklienta celów oraz dające się przewidzieć skutki i koszty społeczne różnych rodzajówdziałań na rzecz ich osiągnięcia.W przypadku drugiej socjolog zwraca uwagę również nasamo sformułowanie problemu i ocenia je w świetle istniejącej wiedzy socjologicznej.Klient zgadza się na poddanie ocenie sformułowanego przez siebie celu orazproponowanego sposobu jego realizacji.Rezultatem może być nowe zdefiniowanieproblemu wyjściowego.Niezależnie od podejmowanych na zamówienie działań eksperckich socjolodzy często z własnej inicjatywy rozpoznają problemy społeczne, proponują sposoby ichrozwiązania i uczestniczą w ich realizacji (oczywiście, jeśli znajduje się ktoś takąrealizacją zainteresowany).Osobną, autonomiczną sferą badań społecznych realizowanych przez wyspecjalizowaneinstytucje pozaakademickie są badania opinii społecznej oraz rynku.Badania teprowadzone są bez nawiązywania do jakich-Rozdział I.Charakter socjologii i historyczne warunki jej powstania 51kolwiek teorii socjologicznych, natomiast z ogromnym naciskiem na technikę i metodologiębadań.Każdy błąd w rozpoznaniu rynku oraz przyjęcie strategii reklamowej opartej nanietrafnym ustaleniu motywów zakupu promowanych towarów oznacza straty finansowe.Stąd waga przywiązywana do procedur badawczych.Techniki sprawdzone w badaniach rynkowych bywają wykorzystywane w badaniachnaukowych, a powstałe na ich gruncie nowe pomysły zbierania i analizy danych mogąinspirować refleksję teoretyczną nad metodologią nauk społecznych.ROZDZIAA II Biologiczne podstawy życia społecznego zperspektywy biologii ewolucyjnej1.Ekologia, etologia i socjobiologia 552.Podstawowe problemy życia społecznego istot żywych 603 [ Pobierz całość w formacie PDF ]