[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W ramach dotychczasowej regu�lacji przepis art.72 kpk.nakazywał jedynie dostarczenie takiemuoskarżonemu tłumaczenia określonych decyzji procesowych.Ochronazaś praw oskarżonego, którego dotyczyła niemożność bezpośredniegoporozumienia się z organem procesowym z powodu bariery języko�wej, realizowana była przez instytucję obrony niezbędnej (por.art.79� 1 pkt 4 kpk.z 1997 roku w wersji sprzed nowelizacji - W postępo�waniu karnym oskarżony musi mieć obrońcę, jeżeli: (.) nie włada ję�zykiem polskim").Ustawa z 10.stycznia 2003 roku, wprowadzającinstytucję bezpłatnego tłumacza, słusznie zrezygnowała z objęciaoskarżonego nie władającego językiem polskim obroną niezbędną.W ramach prawa do obrony materialnej oskarżonemu przysługujecały szereg uprawnień, z których zdecydowana większość przynależnajest mu w ramach statusu strony procesowej (np.prawo do inicjatywydowodowej; do stawiania pytań osobom przesłuchiwanym; do uczest�niczenia w czynnościach procesowych; posiadania obrońcy; zaskarża�nia decyzji procesowych (.)).Niektóre z nich przysługują jednak tyl�ko i wyłącznie oskarżonemu, np.prawo do składania wyjaśnień i pra-62 Zasada prawa oskarżonego do obronywo do milczenia; w zakresie postępowania odwoławczego - prawo doochrony w ramach zakazu reformation�s in peius.Niewątpliwie jednym z podstawowych przejawów prawa oskar�żonego do obrony jest dobrowolny charakter jego wyjaśnień.Stosow�nie do treści art.175 � 1 kpk. oskarżony ma prawo składać wyjaśnie�nia; może jednak bez podania powodów odmówić odpowiedzi na po�szczególne pytania lub odmówić składania wyjaśnień.O prawie tymnależy go pouczyć".W kontekście prawa do swobodnego składaniawyjaśnień trzeba zauważyć, że kpk.z 1997 roku w art.171 w istotnysposób - w porównaniu do kodyfikacji z 1969 roku (por.art.157d.kpk.) wzmocnił gwarancje swobody wypowiedzi oskarżonego.Przepis art.171 kpk.szeroko zakreśla metody działania organów pro�cesowych, uznanych za nielegalne metody uzyskiwania wyjaśnień.Regulacja ta bez wątpienia wzmacnia zakres prawa oskarżonego doobrony.Realizacji prawa oskarżonego obrony służy także umożliwieniemu złożenia wyjaśnień na piśmie (art.176 kpk.).Wobec braku jed�noznacznej regulacji, kwestia ta na gruncie obowiązywania kpk.z1969 roku, była sporna.Forma pisemnych wyjaśnień, dzięki którymoskarżony może precyzyjnie, bez pośpiechu i stresu formułować swo�je myśli, to korzystne dla oskarżonego rozszerzenie jego praw.Roz�wiązanie powyższe leży także w interesie wymiaru sprawiedliwości,gdyż nie mając takiej możliwości, szczególnie w sprawach trudnych,skomplikowanych, wymagających szczegółowych wyliczeń (np.aferyfinansowe), oskarżony mógłby skorzystać z prawa do milczenia, oba�wiając się ryzyka pogorszenia własnej sytuacji procesowej.Lepiej za�tem - w kontekście zasady prawdy materialnej - uzyskać od oskarż�onego wyjaśnienia na piśmie, niż nie uzyskać żadnych.Kodeks z 1997roku nie wprowadził jednak regulacji zezwalającej oskarżonemu naswobodę wyboru formy składania wyjaśnień.Przyjęta została zasada,że wyjaśnienia na piśmie nie zastępują dowodu z wyjaśnień ustnych, astanowią jedynie załącznik" do protokołu, (art.176 � 4 kpk.).Zakres zasady prawa do obrony w istotnym stopniu zależy od eta�pu procesu.Doznaje on pewnych ograniczeń w postępowaniu przygo�towawczym, gdzie często dochodzi do kolizji między realizacją prawpodejrzanego a osiąganiem zadań i celów dochodzenia czy śledztwa63 Zasady procesu karnego(zob.art.297 kpk.).Przykładowo: ramy dla procesowej aktywnościpodejrzanego, a tym samym realizacji jego prawa do obrony, stwa�rzają te szczegółowe przepisy kpk., które są przejawami kontradykto-ryjności w postępowaniu przygotowawczym.W oparciu o przepisyart.313 � 3; 315; 317; 318 czy 321 kpk., podejrzany może wprowa�dzić w życie koncepcję obrony aktywnej", która zmusza organ proce�sowy do liczenia się z jego argumentami, a także stanowi zabezpiecze�nie przed oskarżycielskim nastawieniem i ujawnianiem faktów i oko�liczności tylko obciążających.W wielu wypadkach organy procesowemogą reglamentować wykorzystanie przez podejrzanego (i jego obroń�cę) przysługujących mu uprawnień, np.od zgody prowadzącego po�stępowanie przygotowawcze uzależniony jest dostęp podejrzanego doakt sprawy (art.156 � 5) czy też od zgody prokuratora, wydawanej woparciu o nieostre przesłanki ważnego interesu śledztwa" oraz szczególnie uzasadnionego wypadku", zależy udział podejrzanego ijego obrońcy w powtarzalnych czynnościach śledztwa, chyba że cho�dzi o czynność przez nich zawnioskowaną (art.317 � 2 i art.315 � 2kpk.; oba wskazane przepisy mają odpowiednie zastosowanie w do�chodzeniu patrz - art.325a kpk.).W kontekście prawa oskarżonegodo obrony formalnej niezwykle istotną jest regulacja art.73 � 4 kpk.,zgodnie z którą ograniczenia ustnych i pisemnych kontaktów podej�rzanego tymczasowo aresztowanego z obrońcą trwać mogą tylko 14dni od dnia tymczasowego aresztowania.Ustawodawca z 1997 rokusłusznie - jak się wydaje - przewidziane w przytoczonym przepisiedwa tygodnie uznał za wystarczający okres zabezpieczający przed niekontrolowanym przepływem informacji na zewnątrz o toczącym siępostępowaniu przygotowawczym.Po upływie tego okresu organy ści�gania nie mogą już reglamentować swobody kontaktów aresztowane�go z obrońcą, a trzeba podkreślić, że prawidłowość i celowość czyn�ności tego ostatniego zależy od dokładnego rozeznania w aktualnej sy�tuacji procesowej podejrzanego, które obrońca zdobywa m.in.drogąkontaktów osobistych i korespondencyjnych z klientem.Włączając siędo czynności postępowania przygotowawczego i czynnie" realizującprawo podejrzanego do obrony, obrońca musi pamiętać, iż nie wolnomu działać w granicach niedozwolonego ryzyka dla podejrzanego,gdyż przepisy zakazują mu tego czynić (art.86 � 1 kpk.).Stąd kwestiauregulowania swobody jego kontaktów z podejrzanym odgrywa tak64 Zasada prawa oskarżonego do obronyzasadniczą rolę.Oskarżony tymczasowo aresztowany może porozumie�wać się ze swym obrońcą podczas nieobecności innych osób oraz ko�respondencyjnie (art 73 � 1 kpk.).W postępowaniu przygotowaw�czym prokurator, udzielając zezwolenia na porozumiewanie się wszczególnie uzasadnionym wypadku może zastrzec, że będzie przytym obecny sam lub osoba przez niego upoważniona (art 73 � 2 kpk.).Prokurator może zastrzec również kontrolę korespondencji podejrza�nego z obrońcą (art.73 � 3 kpk.) [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl milosnikstop.keep.pl
.W ramach dotychczasowej regu�lacji przepis art.72 kpk.nakazywał jedynie dostarczenie takiemuoskarżonemu tłumaczenia określonych decyzji procesowych.Ochronazaś praw oskarżonego, którego dotyczyła niemożność bezpośredniegoporozumienia się z organem procesowym z powodu bariery języko�wej, realizowana była przez instytucję obrony niezbędnej (por.art.79� 1 pkt 4 kpk.z 1997 roku w wersji sprzed nowelizacji - W postępo�waniu karnym oskarżony musi mieć obrońcę, jeżeli: (.) nie włada ję�zykiem polskim").Ustawa z 10.stycznia 2003 roku, wprowadzającinstytucję bezpłatnego tłumacza, słusznie zrezygnowała z objęciaoskarżonego nie władającego językiem polskim obroną niezbędną.W ramach prawa do obrony materialnej oskarżonemu przysługujecały szereg uprawnień, z których zdecydowana większość przynależnajest mu w ramach statusu strony procesowej (np.prawo do inicjatywydowodowej; do stawiania pytań osobom przesłuchiwanym; do uczest�niczenia w czynnościach procesowych; posiadania obrońcy; zaskarża�nia decyzji procesowych (.)).Niektóre z nich przysługują jednak tyl�ko i wyłącznie oskarżonemu, np.prawo do składania wyjaśnień i pra-62 Zasada prawa oskarżonego do obronywo do milczenia; w zakresie postępowania odwoławczego - prawo doochrony w ramach zakazu reformation�s in peius.Niewątpliwie jednym z podstawowych przejawów prawa oskar�żonego do obrony jest dobrowolny charakter jego wyjaśnień.Stosow�nie do treści art.175 � 1 kpk. oskarżony ma prawo składać wyjaśnie�nia; może jednak bez podania powodów odmówić odpowiedzi na po�szczególne pytania lub odmówić składania wyjaśnień.O prawie tymnależy go pouczyć".W kontekście prawa do swobodnego składaniawyjaśnień trzeba zauważyć, że kpk.z 1997 roku w art.171 w istotnysposób - w porównaniu do kodyfikacji z 1969 roku (por.art.157d.kpk.) wzmocnił gwarancje swobody wypowiedzi oskarżonego.Przepis art.171 kpk.szeroko zakreśla metody działania organów pro�cesowych, uznanych za nielegalne metody uzyskiwania wyjaśnień.Regulacja ta bez wątpienia wzmacnia zakres prawa oskarżonego doobrony.Realizacji prawa oskarżonego obrony służy także umożliwieniemu złożenia wyjaśnień na piśmie (art.176 kpk.).Wobec braku jed�noznacznej regulacji, kwestia ta na gruncie obowiązywania kpk.z1969 roku, była sporna.Forma pisemnych wyjaśnień, dzięki którymoskarżony może precyzyjnie, bez pośpiechu i stresu formułować swo�je myśli, to korzystne dla oskarżonego rozszerzenie jego praw.Roz�wiązanie powyższe leży także w interesie wymiaru sprawiedliwości,gdyż nie mając takiej możliwości, szczególnie w sprawach trudnych,skomplikowanych, wymagających szczegółowych wyliczeń (np.aferyfinansowe), oskarżony mógłby skorzystać z prawa do milczenia, oba�wiając się ryzyka pogorszenia własnej sytuacji procesowej.Lepiej za�tem - w kontekście zasady prawdy materialnej - uzyskać od oskarż�onego wyjaśnienia na piśmie, niż nie uzyskać żadnych.Kodeks z 1997roku nie wprowadził jednak regulacji zezwalającej oskarżonemu naswobodę wyboru formy składania wyjaśnień.Przyjęta została zasada,że wyjaśnienia na piśmie nie zastępują dowodu z wyjaśnień ustnych, astanowią jedynie załącznik" do protokołu, (art.176 � 4 kpk.).Zakres zasady prawa do obrony w istotnym stopniu zależy od eta�pu procesu.Doznaje on pewnych ograniczeń w postępowaniu przygo�towawczym, gdzie często dochodzi do kolizji między realizacją prawpodejrzanego a osiąganiem zadań i celów dochodzenia czy śledztwa63 Zasady procesu karnego(zob.art.297 kpk.).Przykładowo: ramy dla procesowej aktywnościpodejrzanego, a tym samym realizacji jego prawa do obrony, stwa�rzają te szczegółowe przepisy kpk., które są przejawami kontradykto-ryjności w postępowaniu przygotowawczym.W oparciu o przepisyart.313 � 3; 315; 317; 318 czy 321 kpk., podejrzany może wprowa�dzić w życie koncepcję obrony aktywnej", która zmusza organ proce�sowy do liczenia się z jego argumentami, a także stanowi zabezpiecze�nie przed oskarżycielskim nastawieniem i ujawnianiem faktów i oko�liczności tylko obciążających.W wielu wypadkach organy procesowemogą reglamentować wykorzystanie przez podejrzanego (i jego obroń�cę) przysługujących mu uprawnień, np.od zgody prowadzącego po�stępowanie przygotowawcze uzależniony jest dostęp podejrzanego doakt sprawy (art.156 � 5) czy też od zgody prokuratora, wydawanej woparciu o nieostre przesłanki ważnego interesu śledztwa" oraz szczególnie uzasadnionego wypadku", zależy udział podejrzanego ijego obrońcy w powtarzalnych czynnościach śledztwa, chyba że cho�dzi o czynność przez nich zawnioskowaną (art.317 � 2 i art.315 � 2kpk.; oba wskazane przepisy mają odpowiednie zastosowanie w do�chodzeniu patrz - art.325a kpk.).W kontekście prawa oskarżonegodo obrony formalnej niezwykle istotną jest regulacja art.73 � 4 kpk.,zgodnie z którą ograniczenia ustnych i pisemnych kontaktów podej�rzanego tymczasowo aresztowanego z obrońcą trwać mogą tylko 14dni od dnia tymczasowego aresztowania.Ustawodawca z 1997 rokusłusznie - jak się wydaje - przewidziane w przytoczonym przepisiedwa tygodnie uznał za wystarczający okres zabezpieczający przed niekontrolowanym przepływem informacji na zewnątrz o toczącym siępostępowaniu przygotowawczym.Po upływie tego okresu organy ści�gania nie mogą już reglamentować swobody kontaktów aresztowane�go z obrońcą, a trzeba podkreślić, że prawidłowość i celowość czyn�ności tego ostatniego zależy od dokładnego rozeznania w aktualnej sy�tuacji procesowej podejrzanego, które obrońca zdobywa m.in.drogąkontaktów osobistych i korespondencyjnych z klientem.Włączając siędo czynności postępowania przygotowawczego i czynnie" realizującprawo podejrzanego do obrony, obrońca musi pamiętać, iż nie wolnomu działać w granicach niedozwolonego ryzyka dla podejrzanego,gdyż przepisy zakazują mu tego czynić (art.86 � 1 kpk.).Stąd kwestiauregulowania swobody jego kontaktów z podejrzanym odgrywa tak64 Zasada prawa oskarżonego do obronyzasadniczą rolę.Oskarżony tymczasowo aresztowany może porozumie�wać się ze swym obrońcą podczas nieobecności innych osób oraz ko�respondencyjnie (art 73 � 1 kpk.).W postępowaniu przygotowaw�czym prokurator, udzielając zezwolenia na porozumiewanie się wszczególnie uzasadnionym wypadku może zastrzec, że będzie przytym obecny sam lub osoba przez niego upoważniona (art 73 � 2 kpk.).Prokurator może zastrzec również kontrolę korespondencji podejrza�nego z obrońcą (art.73 � 3 kpk.) [ Pobierz całość w formacie PDF ]