[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W ramach dotychczasowej regulacji przepis art.72 kpk.nakazywał jedynie dostarczenie takiemuoskarżonemu tłumaczenia określonych decyzji procesowych.Ochronazaś praw oskarżonego, którego dotyczyła niemożność bezpośredniegoporozumienia się z organem procesowym z powodu bariery językowej, realizowana była przez instytucję obrony niezbędnej (por.art.79 1 pkt 4 kpk.z 1997 roku w wersji sprzed nowelizacji -  W postępowaniu karnym oskarżony musi mieć obrońcę, jeżeli: (.) nie włada językiem polskim").Ustawa z 10.stycznia 2003 roku, wprowadzającinstytucję bezpłatnego tłumacza, słusznie zrezygnowała z objęciaoskarżonego nie władającego językiem polskim obroną niezbędną.W ramach prawa do obrony materialnej oskarżonemu przysługujecały szereg uprawnień, z których zdecydowana większość przynależnajest mu w ramach statusu strony procesowej (np.prawo do inicjatywydowodowej; do stawiania pytań osobom przesłuchiwanym; do uczestniczenia w czynnościach procesowych; posiadania obrońcy; zaskarżania decyzji procesowych (.)).Niektóre z nich przysługują jednak tylko i wyłącznie oskarżonemu, np.prawo do składania wyjaśnień i pra-62 Zasada prawa oskarżonego do obronywo do milczenia; w zakresie postępowania odwoławczego - prawo doochrony w ramach zakazu reformations in peius.Niewątpliwie jednym z podstawowych przejawów prawa oskarżonego do obrony jest dobrowolny charakter jego wyjaśnień.Stosownie do treści art.175 1 kpk. oskarżony ma prawo składać wyjaśnienia; może jednak bez podania powodów odmówić odpowiedzi na poszczególne pytania lub odmówić składania wyjaśnień.O prawie tymnależy go pouczyć".W kontekście prawa do swobodnego składaniawyjaśnień trzeba zauważyć, że kpk.z 1997 roku w art.171 w istotnysposób - w porównaniu do kodyfikacji z 1969 roku (por.art.157d.kpk.) wzmocnił gwarancje swobody wypowiedzi oskarżonego.Przepis art.171 kpk.szeroko zakreśla metody działania organów procesowych, uznanych za nielegalne metody uzyskiwania wyjaśnień.Regulacja ta bez wątpienia wzmacnia zakres prawa oskarżonego doobrony.Realizacji prawa oskarżonego obrony służy także umożliwieniemu złożenia wyjaśnień na piśmie (art.176 kpk.).Wobec braku jednoznacznej regulacji, kwestia ta na gruncie obowiązywania kpk.z1969 roku, była sporna.Forma pisemnych wyjaśnień, dzięki którymoskarżony może precyzyjnie, bez pośpiechu i stresu formułować swoje myśli, to korzystne dla oskarżonego rozszerzenie jego praw.Rozwiązanie powyższe leży także w interesie wymiaru sprawiedliwości,gdyż nie mając takiej możliwości, szczególnie w sprawach trudnych,skomplikowanych, wymagających szczegółowych wyliczeń (np.aferyfinansowe), oskarżony mógłby skorzystać z prawa do milczenia, obawiając się ryzyka pogorszenia własnej sytuacji procesowej.Lepiej zatem - w kontekście zasady prawdy materialnej - uzyskać od oskarżonego wyjaśnienia na piśmie, niż nie uzyskać żadnych.Kodeks z 1997roku nie wprowadził jednak regulacji zezwalającej oskarżonemu naswobodę wyboru formy składania wyjaśnień.Przyjęta została zasada,że wyjaśnienia na piśmie nie zastępują dowodu z wyjaśnień ustnych, astanowią jedynie  załącznik" do protokołu, (art.176 4 kpk.).Zakres zasady prawa do obrony w istotnym stopniu zależy od etapu procesu.Doznaje on pewnych ograniczeń w postępowaniu przygotowawczym, gdzie często dochodzi do kolizji między realizacją prawpodejrzanego a osiąganiem zadań i celów dochodzenia czy śledztwa63 Zasady procesu karnego(zob.art.297 kpk.).Przykładowo: ramy dla procesowej aktywnościpodejrzanego, a tym samym realizacji jego prawa do obrony, stwarzają te szczegółowe przepisy kpk., które są przejawami kontradykto-ryjności w postępowaniu przygotowawczym.W oparciu o przepisyart.313 3; 315; 317; 318 czy 321 kpk., podejrzany może wprowadzić w życie koncepcję  obrony aktywnej", która zmusza organ procesowy do liczenia się z jego argumentami, a także stanowi zabezpieczenie przed oskarżycielskim nastawieniem i ujawnianiem faktów i okoliczności tylko obciążających.W wielu wypadkach organy procesowemogą reglamentować wykorzystanie przez podejrzanego (i jego obrońcę) przysługujących mu uprawnień, np.od zgody prowadzącego postępowanie przygotowawcze uzależniony jest dostęp podejrzanego doakt sprawy (art.156 5) czy też od zgody prokuratora, wydawanej woparciu o nieostre przesłanki  ważnego interesu śledztwa" oraz szczególnie uzasadnionego wypadku", zależy udział podejrzanego ijego obrońcy w powtarzalnych czynnościach śledztwa, chyba że chodzi o czynność przez nich zawnioskowaną (art.317 2 i art.315 2kpk.; oba wskazane przepisy mają odpowiednie zastosowanie w dochodzeniu patrz - art.325a kpk.).W kontekście prawa oskarżonegodo obrony formalnej niezwykle istotną jest regulacja art.73 4 kpk.,zgodnie z którą ograniczenia ustnych i pisemnych kontaktów podejrzanego tymczasowo aresztowanego z obrońcą trwać mogą tylko 14dni od dnia tymczasowego aresztowania.Ustawodawca z 1997 rokusłusznie - jak się wydaje - przewidziane w przytoczonym przepisiedwa tygodnie uznał za wystarczający okres zabezpieczający przed niekontrolowanym przepływem informacji na zewnątrz o toczącym siępostępowaniu przygotowawczym.Po upływie tego okresu organy ścigania nie mogą już reglamentować swobody kontaktów aresztowanego z obrońcą, a trzeba podkreślić, że prawidłowość i celowość czynności tego ostatniego zależy od dokładnego rozeznania w aktualnej sytuacji procesowej podejrzanego, które obrońca zdobywa m.in.drogąkontaktów osobistych i korespondencyjnych z klientem.Włączając siędo czynności postępowania przygotowawczego i  czynnie" realizującprawo podejrzanego do obrony, obrońca musi pamiętać, iż nie wolnomu działać w granicach niedozwolonego ryzyka dla podejrzanego,gdyż przepisy zakazują mu tego czynić (art.86 1 kpk.).Stąd kwestiauregulowania swobody jego kontaktów z podejrzanym odgrywa tak64 Zasada prawa oskarżonego do obronyzasadniczą rolę.Oskarżony tymczasowo aresztowany może porozumiewać się ze swym obrońcą podczas nieobecności innych osób oraz korespondencyjnie (art 73 1 kpk.).W postępowaniu przygotowawczym prokurator, udzielając zezwolenia na porozumiewanie się wszczególnie uzasadnionym wypadku może zastrzec, że będzie przytym obecny sam lub osoba przez niego upoważniona (art 73 2 kpk.).Prokurator może zastrzec również kontrolę korespondencji podejrzanego z obrońcą (art.73 3 kpk.) [ Pobierz całość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • milosnikstop.keep.pl